اگر شما از آن دسته افرادی هستید که دوست دارند یک ورزش یا بازی را انجام دهند تا ببینند چه کسی برنده می‌شود، یا با این ایده پیش می‌روید که خود را در برابر دیگران آزمایش کنید تا ببینید چه کسی بهترین است، یا اگر برنده شدن برای شما خیلی مهم است؛
شما را یک فرد رقابتی توصیف می‌کنیم!
 |
برخی از افراد انگیزه‌ی زیادی در رقابت پیدا می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از آن دوری می‌کنند. جهان پر از رقابت است، چه از نظر آموزش چه جنبه‌های دیگر، میان انسان‌ها و یا در طبیعت بین جانداران دیگر.
همه‌ی ما بهترین‌ها را ترجیح می‌دهیم و می‌خواهیم موفق باشیم و تنها زمانی موفق هستیم که کسی شکست بخورد! بنابراین رقابت در همه‌جا وجود دارد و ما را به یادگیری وادار می‌کند. ما سخت تلاش می‌کنیم چون نمی‌توانیم همیشه در یک موقعیت بمانیم و هر کدام رویای خاصی داریم!
رقابت به چه معناست؟
هر رویدادی که در آن یک فرد یا یک تیم برای یک مسابقه با فرد یا تیمی دیگر رو‌به‌رو می‌شود را رقابت می‌نامیم.
رقابت به‌عنوان یک نیروی محرک مفید در نظر گرفته می‌شود اما می‌تواند اثر معکوس داشته باشد.
رقابت در مدرسه خوب است یا بد؟
 |
برخی از مطالعات نشان می‌دهند که رقابت می‌تواند باعث ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان شود و در نتیجه نتایج بهتری حاصل شود. همچنین می‌تواند تلاش آنها را افزایش دهد که منجر به عملکرد بالاتر آنها شود. از سوی دیگر رقابت منفی می‌تواند باعث ایجاد ترس در بین دانش‌آموزان شود و از راه‌های
ناسالم تحت فشار قرار گیرند.
کسانی که مخالف ایجاد رقابت در بچه‌ها و یا حتی قرار دادن آنها در مسابقات هستند معتقدند رقابت مخرب و سمی است و فشار زیادی بر بچه‌ها وارد می‌کند که بهترین باشند و همین باعث ترس و اضطراب در آنها می‌شود و یا احساس ناامیدی، شکست و بد بودن را در آنها تقویت می‌کند.
کسانی که رقابت را به‌عنوان یک واقعیت زندگی می‌پذیرند معتقدند که کمی رقابت ناسالم ممکن است برای بچه‌ها مفید باشد. جدای از اینکه آنها را برای برد و باخت‌ها در بزرگسالی آماده می‌کند، کمک می‌کند مهارت‌های مهمی مانند انعطاف‌پذیری، پشتکار و سرسختی را توسعه دهند و یاد می‌گیرند چگونه دیگران را تشویق کنند و همدلی را توسعه دهند.
یکی از بزرگترین اشتباهاتی که برخی از والدین مرتکب می‌شوند محافظت از فرزندان خود در برابر شکست است. شکست رخداد بدی نیست. ممکن است فرد شکست خورده احساس ناراحتی کند، اما فرصتی فوق‌العاده برای یادگیری به‌دست آورده است. در واقع یادگیری از شکست‌ها به بچه‌ها انگیزه می‌دهاد که سخت‌تر کار کنند و مهارت‌هایشان را تقویت کنند.
نکته‌ی کلیدی این است که راه‌های سالمی برای رقابت فرزندان خود بیابیم.
در این میان نقش والدین و مربیان مشخص می‌شود که اهداف قابل دستیابی دارند و در عین حال کارگروه را تشویق می‌کنند و البته که سرگرم کننده باشند و آنها را درگیر نگه‌دارند تا به آن پایبند باشند. در این شرایط رقابت می‌تواند خلاقیت و مهارت را تقویت کند و کودک را به چالش بکشد که به چیزهایی دست پیدا کند که هرگز فکرش را نمی‌کرد.
در کلاس درس هنگامی که سطح رقابت پایین باشد فشار ناشی از رقابت کم و پایین است و دانش‌آموز به راحتی و با شادی یاد می‌گیرد. زمانی که رقابت کلاسی از حد معینی فراتر می‌رود فشار یادگیری افزایش می‌یابد و در اینجا دانش‌آموز به دانسته‌های خود شک می‌کند و احساسات منفی در او رشد می‌کند و دچار اضطراب زیاد می‌شود که منجر به ضعف در پیشرفت تحصیلی خواهد شد.
 |
مقطع دبستان شروع هشیاری انسان و آموزش در جامعه‌ای بعد از خانواده است، و همچنین مبنای یادگیری بعدی و توسعه‌ی آینده است.
والدین در این مقطع توجه بسیار زیادی به فرزند خود دارند. درنتیجه دانش‌آموز دبستانی ممکن است ناآگاهانه وارد رقابت علمی شود و والدین سعی می‌کنند برای حمایت از فرزند خود در این چالش‌ها حضور داشته باشند.
متأسفانه وقتی فرزند شکست می‌خورد می‌ترسد که مسخره شود و یا والدین خود را ناامید کرده باشد و فرصت‌های رشد و موفقیت بعدی را از خود می‌گیرد. یکی از کارهایی که والدین می‌توانند انجام دهند این است که تجربیات خود را درمورد شکست و آن‌چه آموخته‌اند را بریاشان تعریف کنند.
هدف این است که به بچه‌ها فرصتی برای تجربه‌ی شکست داده شود، به این ترتیب هنگامی که آنها چالش‌ها یا شکست‌ها را تجربه می‌کنند به سادگی آن را به‌عنوان یک روش زندگی می‌بینند و می‌توانند به شکل سالم ادامه دهند.
برخی از والدین وقتی فرزندشان در رقابتی برنده نشود از محبت و تأیید خودداری می‌کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد کودک ممکن است از درون وحشت کند زیرا احساس دوست داشته شدن یا امنیت نمی‌کند و همین‌طور فکر می‌کند که کمبودی دارد و کافی نیست و اگر برنده نشود والدین و مربیان برای او ارزشی قائل نمی‌شوند.
اغلب اوقات سعی می‌کنند تا تلاش کنند و والدین خود را خوشحال کنند اما تلاش برای تحت تأثیر قرار دادن والدین و مربیان یک مسیر خطرناک است و می‌تواند برای سلامت روانی آنها مضر باشد. فرزندان باید احساس کنند بدون قید و شرط دوستشان داریم حتی وقتی می‌بازند.
 |
تمرکز بر نشانگرها و پاداش‌های بیرونی (نمره، امتیاز، جایزه) در برخی مدارس، خطر نادیده گرفتن برخی محرک‌های درونی را افزایش می‌دهد، مانند لذت یادگیری، تفکر، حل پازل، هیجان چالش‌ها و ...
امتحانات و آزمون‌ها به ندرت تفکر واگرا (پاسخ‌های متفاوت بر اساس یادگیری فرد) را تأیید می‌کنند چه رسد به پاداش دادن به آن! در این برگه‌ها پاسخ‌ها همگرا (یکسان) هستند، و یا در یک برگه‌ی علامت‌گذاری خلاصه می‌شوند.
در طول آزمون دانش‌آموز از پاسخ به هر سؤالی که مستقیماً اندازه‌گیری نمی‌شود منصرف می‌شود و این باعث می‌شود از مطالعه‌ی دروسی که ممکن است دوست داشته باشد منصرف شود.
تمرکز بر رسیدن به اوج، بهترین و بدتر بودن نسبت به اطرافیان، در واقع بیش از آن که انگیزه ایجاد کند باعث بی‌انگیزگی می‌شود و وقتی نتیجه اعلام می‌شود به بازندگان این پیام القا می‌شود که شما به اندازه‌ی کافی خوب نیستید!
تأکید بر رقابت در آموزش و پرورش فشار زیادی بر عزت نفس دانش‌آموزان وارد می‌کند. میل به بهتر بودن از دیگران به‌طور قابل توجهی با میل به خوب بودن متفاوت است.
فواید و مضرات رقابت
فواید:
- افزایش خلاقیت
- افزایش انگیزه
- افزایش تلاش
- افزایش بهره‌وری
- افزایش کیفیت کار
- شناخت توانایی‌ها
مضرات:
- فشار غیرضروری
- تخریب عزت نفس
- ایجاد ترس و استرس
- ایجاد اضطراب
- رفتار بد و پرخاشگری
رقابت به خودی خود بد نیست، نحوه‌ی برخورد مردم است که می‌تواند آن را ناسالم کند. به عبارت دیگر اگر تنها هدف این باشد که برنده شوید و چیزی یاد نگیرید، پس وقتی می‌بازید احساس دلسردی می‌کنید.
 |
نتیجه
رقابت مزایای متعددی دارد و رقابت سالم نه تنها موفقیت یه همراه خواهد داشت بلکه به پیشرفت و یادگیری شما نیز کمک می‌کند. در مسیر زندگی همه چیز در حال یادگیری است و مسابقات سرعت‌شکن‌هایی هستند که شما را برای تجزیه و تحلیل میزان آموخته‌ها محک می‌زنند. کسانی که می‌دانند چگونه با این سرعت‌شکن‌ها رفتار کنند هرگز تحت تأثیر آنها قرار نمی‌گیرند و همیشه موفق خواهند شد.
کلام آخر
رقابت سالم تعهد را می‌آموزد. افراد موفق کارهایی را انجام می‌دهند که افراد ناموفق نمی‌خواهند انجام دهند، به همین دلیل است که آنها موفق هستند.